Cổng tam quan là gì?
Cổng Tam Quan là hình ảnh quen thuộc trong các công trình đình, chùa, miếu, lăng… Nhưng ý nghĩa kiến trúc của Cổng Tản Quan trong văn hóa Việt Nam như thế nào thì không phải ai cũng biết. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những hàm ý của kiến trúc cổng tam quan này.
Cổng tam quan là gì?
Tam quan có nghĩa là ba cửa. Cửa tam quan là loại cửa có thiết kế ba lối đi, có một cửa ở giữa và hai cửa nhỏ ở mỗi bên. Tường của cổng thường được làm bằng gỗ hoặc bằng gạch, đá. Phần trên nhìn chung có mái che, hai bên cổng thường có câu đối. Phần kết nối giữa tường và cột chính là mặt tiền của cổng được đánh dấu các đền, chùa, lăng tẩm… hoặc cũng có thể được đánh dấu tên cổng.
Cổng tam quan có lan can là loại cổng thiết kế nhỏ, có thể là một, hai, ba mái hoặc áp mái. Đối với cửa ba gác cửa thường được dùng làm đồng hồ treo tường, lễ kỷ niệm, v.v.
Cửa tam quan tứ trụ là loại cửa không thiết kế tường mà sử dụng bốn trụ để tạo thành ba lối đi. Phần trên nối tứ trụ là mặt tiền của cổng.
Ý nghĩa kiến trúc của tam quan trong Văn hóa Việt Nam
Cổng tam quan là một phần không thể thiếu trong các công trình đình, chùa, lăng tẩm… Đó là vì cổng tam quan có ý nghĩa rất lớn đối với văn hóa Việt Nam.
Ý nghĩa trong đạo phật
Ý nghĩa chung nhất của kiến trúc tam quan là thể hiện ba quan điểm sống của Phật giáo là “quan tâm”, “không quan tâm” và “trung lập”. Trong số đó, “hữu thể” là biểu hiện của hình thức (giả dối), “hư không” là biểu tượng của tính không (vô thường), và “trung tính” là trung gian giữa các yếu tố của vật chất và tính không.
Nhưng cũng có một cách nói khác rằng tam quan là khái niệm của “ba cửa giải thoát” là cửa vô tác, cửa vô ký, cửa tánh không để vào Niết-bàn. Chỉ khi hiểu được ý nghĩa của ba cánh cửa này, con người mới có thể thoát khỏi giận dữ, hận thù và đau đớn, và có thể tìm thấy sự bình yên và tĩnh lặng của tâm trí.
Ngoài ra, Tanquanmen còn có nghĩa là Cổng Ba Kho báu.
Theo quan niệm của vua chúa thời xưa.
Trong thời đại đế quốc cũ, ba cổng thành thường được xây dựng trong tòa nhà. Đó là vì trung đường là vua, cửa trái là quan, cửa phải là quan quân. Vì vậy, cổng làng hay đền, chùa, miếu, tổ, lăng và các công trình khác đều được xây dựng theo kiểu cổng tam quan để đón sự hiện diện của các bậc vương hầu, quý tộc. Ngày thường, cổng thành thường đóng và chỉ mở hai bên, trừ những dịp lễ lớn hoặc khi vua chúa đến thăm.
Trên đây là phần lý giải về ý nghĩa kiến trúc của Cổng Tam Quan là gì trong văn hóa Việt Nam. Mong rằng qua những chia sẻ này, mọi người có thể hiểu thêm về nét văn hóa đặc sắc này.
